WPROWADZENIE

Jak wynika z najnowszego raportu Statista, światowa gospodarka staje się coraz bardziej bezgotówkowa – wolumen transakcji cyfrowych wzrósł z 311,1 miliarda dolarów w 2013 roku do prognozowanych 2 297 miliardów dolarów w 2027 roku.

Mimo to płatności gotówkowe wciąż mają wielu zwolenników, reprezentowanych przez rządy oraz organizacje konsumenckie, a problematyka jaką jest wykrywanie fałszywych pieniędzy pozostaje niezwykle istotna. Co więcej, pomimo spadku liczby transakcji gotówkowych, ilość banknotów w obiegu rośnie. Na przykład według danych Europejskiego Banku Centralnego (EBC) liczba banknotów i monet w obiegu w UE nadal rośnie i w grudniu 2023 roku wynosiła 29,8 miliarda sztuk.

Na pierwszy rzut oka można by sądzić, że postępująca cyfryzacja gospodarki światowej doprowadzi do spadku liczby wykrywanych fałszywych banknotów. Należy jednak wziąć pod uwagę, że gotówka wciąż stanowi istotny zasób w tzw. szarej strefie, gdzie fałszywe banknoty bywają wykorzystywane do przeprowadzania transakcji. W tym artykule przyjrzymy się głównym elementom systemów wykrywania fałszywych pieniędzy na różnych poziomach. Ponadto przedstawimy szereg praktycznych narzędzi, które skutecznie wspierają walkę z problemem fałszowania pieniędzy.

Dlaczego fałszowanie pieniędzy wciąż stanowi zagrożenie?

Z jednej strony organy nadzoru finansowego w krajach o rozwiniętych gospodarkach deklarują, że liczba fałszywych banknotów wycofywanych z obiegu pozostaje niska. Na przykład Europejski Bank Centralny (EBC) informuje, że w 2023 roku z obiegu usunięto 467 000 fałszywych banknotów euro, co daje 16 falsyfikatów na milion autentycznych banknotów w obiegu. Co więcej, większość podróbek jest niskiej jakości i łatwa do wykrycia – charakteryzują się słabym odwzorowaniem zabezpieczeń.

W poszczególnych krajach o wysokim wskaźniku dobrobytu wolumen fałszywych banknotów również jest niski. Na przykład według oficjalnych danych Banku Anglii w pierwszej połowie 2023 roku wykryto około 73 000 fałszywek. Aby lepiej zobrazować ten wynik: oznacza to, że mniej niż 1 na 30 000 banknotów trafiających do obiegu jest fałszywy (mniej niż 0,0031% wszystkich banknotów). Dla porównania – w 2013 roku brytyjskie banki wykryły aż 705 000 fałszywek.

Podrobione pieniądze wykrywane są również w krajach rozwijających się – jednak tam skala zjawiska wciąż jest porównywalna. Na przykład według danych Banku Rezerw Indii (Reserve Bank of India) od marca 2022 do kwietnia 2023 roku banki w całym kraju wykryły 225 769 fałszywych banknotów.

Warto jednak zauważyć, że powyższe liczby przedstawiają jedynie dane banków centralnych. Zazwyczaj także organy ścigania opracowują raporty dotyczące fałszowania pieniędzy, jednak nie zawsze są one publicznie dostępne. Mimo to źródła internetowe potwierdzają, że liczba wykrytych falsyfikatów jest niewielka. Dla szybkiego zobrazowania: oficjalne statystyki Królewskiej Kanadyjskiej Policji Konnej (Royal Canadian Mounted Police) pokazują, że w 2022 roku organy ścigania przejęły 53 630 fałszywych kanadyjskich banknotów, a rok wcześniej – 29 918.

Jednocześnie te dane dowodzą, że fałszowanie pieniędzy wciąż stanowi poważny problem na skalę globalną.

Należy również zauważyć, że międzynarodowa popularność danej waluty – jak np. dolara amerykańskiego – sprawia, że staje się ona celem fałszerzy z innych krajów. Zgodnie z raportem Rezerwy Federalnej USA na temat użycia i fałszowania dolarów amerykańskich za granicą (2006), znacząca część przechwyconych paczek z fałszywymi dolarami, przeznaczonych do USA i Europy, pochodziła z Ameryki Łacińskiej, głównie z Kolumbii.

Biorąc pod uwagę charakter obiegu i wykorzystania walut międzynarodowych w formie gotówki, fałszywe banknoty importowane z regionów o dużej aktywności fałszerskiej mogą trafiać do banków, sklepów i kantorów wymiany walut na całym świecie.

Poziomy wykrywania fałszywych banknotów

Aby zapewnić odpowiednią ochronę przed fałszerzami, kluczowe jest określenie, gdzie, jak, przez kogo i za pomocą jakich środków można wykryć fałszywe pieniądze. Zasygnalizowane wcześniej problemy podkreślają konieczność kompleksowego podejścia do zwalczania fałszerstw. Taki system może obejmować następujące poziomy:

• Publiczny
• Biznesowy
• Ekspercki

Jak widać, system ten jest dość złożony i obejmuje wielu uczestników, którzy powinni być wyposażeni w odpowiednią wiedzę oraz specjalistyczne narzędzia. W miarę przechodzenia między poziomami – od ogółu społeczeństwa, przez sektor biznesowy, aż po ekspertów – zmieniają się cele i konteksty działania. Podczas gdy przeciętni użytkownicy mają na co dzień do czynienia z niewielkimi kwotami gotówki, pracownicy na poziomie biznesowym obsługują znacznie większe ilości banknotów podczas jednej zmiany.

Na przykład jednym z zadań przypisanych ekspertom jest wykrywanie fałszywych banknotów oraz opisywanie ich cech. Informacje te przede wszystkim pomagają organom ścigania w zwalczaniu fałszowania pieniędzy. Ponadto, odkrycia te stanowią podstawę programów szkoleniowych dla pracowników obsługujących gotówkę, wspomagając ujawnianie fałszywek na poziomie biznesowym.

Przyjrzyjmy się teraz każdemu z tych poziomów bardziej szczegółowo.

Metoda „Poczuj-spójrz-przechyl” zakłada serię szybkich kontroli gołym okiem.

Poziom biznesowy: Przeszkoleni pracownicy sektora bankowego, handlowego i usługowego, którzy obsługują duże ilości gotówki

Na poziomie biznesowym obsługuje się ogromne ilości gotówki, w tym zarówno waluty krajowe, jak i zagraniczne.

Dlatego też wobec pracowników mających styczność z gotówką stawia się większe wymagania. Muszą oni przestrzegać zasad i procedur związanych z obsługą gotówki. Wykrywanie fałszywych pieniędzy jest zazwyczaj obowiązkowym elementem tego procesu. W wielu przypadkach osoby te muszą również posiadać certyfikaty ukończenia wymaganych szkoleń.

We współpracy z Regula oferujemy szeroki zakres urządzeń do weryfikacji autentyczności pieniędzy, przeznaczonych do sprawdzania banknotów w środowiskach biznesowych. Regula 4103.01 to jedno z narzędzi, które najlepiej sprawdza się przy szybkiej weryfikacji autentyczności. Dzięki odpowiedniemu zestawowi oświetlaczy oraz czujników urządzenie umożliwia sprawdzenie zabezpieczeń banknotów, w tym właściwości magnetycznych, pod różnymi rodzajami światła a także pomiar powierzchni banknotu.

Reguła 4103.01 działa najlepiej w przypadku ekspresowej weryfikacji autentyczności banknotów.

Ponadto Korporacja Wschód oferuje usługi konsultingowe w zakresie weryfikacji autentyczności banknotów dla kasjerów bankowych, sklepowych i innych pracowników stykających się z gotówką z różnych branż.

Poziom ekspercki: Certyfikowani specjaliści kryminalistyki badający podejrzane i fałszywe banknoty

Na końcu znajduje się poziom ekspercki — to tutaj do gry wkraczają laboratoria kryminalistyczne. Badanie falsyfikatów (nie tylko pieniędzy, ale też dzieł sztuki, testamentów, czeków bankowych itd.) to część ich codziennej pracy. Laboratoria te zatrudniają wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy opanowali temat do perfekcji.

Specjaliści kryminalistyki zazwyczaj otrzymują zgłoszenia dotyczące banknotów do weryfikacji od organów ścigania, które odkrywają fałszywe pieniądze. Dzięki współpracy ekspertów z różnych dziedzin — takich jak fizyka czy chemia — badają oni techniki odwzorowywania zabezpieczeń, metody druku i produkcji fałszywych banknotów oraz stosowane materiały — tusze, podłoża itp. Prowadzą również bazy danych, które umożliwiają wykrycie, czy fałszywe banknoty pochodzą z jednego źródła. To z kolei pomaga służbom zidentyfikować i zatrzymać sprawców.

Oczywiście wszystko to wymaga specjalistycznych szkoleń i wysokich kwalifikacji oraz wiąże się z odpowiedzialnością za zastosowane metody badawcze. Specjaliści ci regularnie biorą udział w szkoleniach na temat zabezpieczeń i autentyczności banknotów, organizowanych przez banki centralne, organy ścigania, jednostki zwalczające fałszerstwa itd., aby nieustannie doskonalić swoją wiedzę w zakresie wykrywania fałszywych pieniędzy.

Ze względu na swoje obowiązki, eksperci kryminalistyki potrzebują zaawansowanego sprzętu z pełnym zakresem funkcjonalności umożliwiającym przeprowadzenie szczegółowych analiz. Urządzenia do weryfikacji autentyczności pieniędzy (jak i również innych obiektów), cechują się różnym stopniem zaawansowania. Opanowanie tych najbardziej skomplikowanych, często wymaga lat doświadczenia oraz zaawansowanej wiedzy.

Profesjonalna analiza polega m.in. na porównywaniu podejrzanego banknotu, w tym jego zabezpieczeń, z wzorcem referencyjnym zawierającym szczegółowe zdjęcia i opisy zabezpieczeń. Regula posiada największą tego typu bazę danych na świecie, dostępną zarówno lokalnie, jak i online, która uzupełnia naszą szeroką gamę urządzeń kryminalistycznych.

Korzystając z tak obszernej bazy danych, eksperci mogą ocenić każdy szczegół banknotu, aby wykryć wszelkie niespójności. Dodatkowo, urządzenia takie jak lupy, komparatory, mikroskopy i spektrometry mogą pomóc w tym procesie.

Regula 1004M

Podwójny komparator wideospektralny Regula 4308

Inżynierowie Regula zaprojektowali urządzenia posiadające wszystkie te cechy, obejmujące szeroki zakres zadań wymaganych przez ekspertów kryminalistycznych: od lup, takich jak Regula 1004М, po komparatory wideospektralne, takie jak Regula 4308.

Eksperci kryminalistyczni badają wszystkie szczegóły banknotu pod różnymi źródłami światła, na przykład w podczerwieni 870 nm i UV 365 nm (patrz ilustracje powyżej), a także za pomocą urządzeń powiększających.

Na podstawie wyników badania specjaliści sporządzają raport zawierający dowody określające, czy banknot jest autentyczny, czy fałszywy, oraz wskazujący pierwotne pochodzenie serii fałszywych banknotów. Ta funkcja jest zintegrowana z urządzeniami Regula.

Wszystkie nasze urządzenia do zaawansowanych badań są zasilane przez Regula Forensic Studio. Dzięki szerokiemu zakresowi funkcji badania, porównywania i przetwarzania, oprogramowanie to ułatwia zarówno sprawdzanie autentyczności banknotów, jak i generowanie raportów. Raporty mogą zawierać dane tekstowe i graficzne, takie jak warunki przechwytywania obrazu, zdjęcia i wykresy, przedstawiające wszystkie istotne szczegóły.

Dodatkowo zapewniamy również zaawansowane szkolenia w zakresie uwierzytelniania dokumentów i banknotów.

Jeśli chcesz zapoznać się z ciekawym elementem zabezpieczającym banknoty, koniecznie zapoznaj się z artykułem

Rozwiązania kryminalistyczne Regula: Kompleksowe podejście oparte na wieloletnim doświadczeniu

Skuteczne przeciwdziałanie fałszerstwom pieniędzy wymaga nieustannego badania i aktualizowania szerokiego wachlarza środków ochrony, przepisów, sprzętu i systemów informacyjnych.

Od ponad 30 lat firma Regula konsekwentnie stosuje to podejście, rozwijając nasze rozwiązania programowe i sprzętowe – od pomysłu po realizację. Eksperci Regula współpracują z międzynarodowymi działami kryminalistycznymi i organizacjami, takimi jak INTERPOL, aby być na czołowej linii postępu kryminalistycznego oraz wymieniać się wiedzą na temat wykrywania fałszywych pieniędzy.

Tworząc urządzenia do szybkich i zaawansowanych kontroli autentyczności, oferujemy również System Referencyjny Informacji (IRS) oraz szkolenia z zakresu wykrywania fałszywych banknotów dla firm i ekspertów. Dzięki temu możemy oferować kompleksowe rozwiązania dla firm i agencji ścigania, które odpowiadają na ich potrzeby i są zgodne z ustalonymi procedurami.

Umów się na rozmowę z jednym z naszych przedstawicieli, aby dowiedzieć się więcej o dostępnych rozwiązaniach specjalnie dla Ciebie.

Oryginalny tekst artykułu znajdziesz pod poniższym linkiem/The original text of the article can be found at the link: https://regulaforensics.com/blog/detect-counterfeit-money/